2014 is door de UNESCO en de International Union of Crystallography (IUCr) uitgeroepen tot het internationaal jaar van de kristallografie. De aanleiding hiervoor is de 100ste verjaardag van de Nobelprijs fysica, uitgereikt aan Max von Laue voor de ontdekking van de diffractie van x-stralen door kristallen. Een jaar later, in 1915, kregen vader en zoon Bragg de Nobelprijs voor hun bijdrage tot de analyse van kristalstructuren door middel van X-stralen. Kristallografisch onderzoek vormt één van de steunpijlers van onze hedendaagse technologische maatschappij. Computers, internet en draadloze communicatie zouden ondenkbaar zijn zonder kristallijne halfgeleiders, silicium zonnecellen liggen op onze daken, medicijnen en cosmetica worden ontwikkeld dankzij kristallografie, en chemisch, geologisch, metallurgisch en geneeskundig onderzoek maken allemaal gebruik van kristallografische technieken.

De UGent speelde een pioniersrol in de ontwikkeling van de moderne kristallografie. In Gent ontstond dit vakgebied na de Tweede Wereldoorlog met de stichting van het laboratorium Kristallografie door Prof. Willy Dekeyser. Dit laboratorium verkreeg op enkele jaren tijd een internationale reputatie op het gebied van de groei van en het onderzoek naar kristallijne materialen en kristaldefecten. Tot op vandaag blijft dit laboratorium, ondertussen herdoopt tot Vakgroep Vastestofwetenschappen, actief materiaalonderzoek verrichten, waarbij kristallografie en x-stralendiffractie een belangrijke rol spelen. Tegenwoordig zijn verschillende onderzoeksgroepen actief binnen de vakgroep. Hun onderzoek omvat zowel depositie van dunne filmen, magnetische materialen, defecten, luminescente materialen als halfgeleiders.

De tentoonstelling ‘Kristallen Verhelderd’ kadert in het doel van het internationaal jaar om het kristallografisch onderzoek te promoten. Deze tentoonstelling wordt georganiseerd onder de koepel van het Belgisch Nationaal Comité voor Kristallografie door de vakgroep Vastestofwetenschappen in samenwerking met de vakgroep Geologie en Bodemkunde en de Gentse Universitaire Musea.

In het historisch kader van de kristallografie aan de Universiteit Gent krijgt de bezoeker meer informatie over de pioniers van de moderne kristallografie. Daarnaast tonen de talrijke voorbeelden uit ons dagelijks leven dat kristallografie veel meer is dan het beschrijven van een kristalvorm. Anders gesteld: de tentoonstelling levert de bezoeker een heldere kijk op het kristallografische onderzoek, en haar geschiedenis in en buiten de UGent.

Naar goede gewoonte geven de Gentse Universitaire Musea in het kader van deze tentoonstelling een publicatie uit. In dit werk worden de thema's van de tentoonstelling in detail behandeld. Startend bij de oorsprong van de kristallografie, over de ontdekking van de x-stralendiffractie tot het hedendaags onderzoek, wordt er een mooi overzicht geschetst van de ontwikkelingen in het kristallografisch onderzoek van de laatste 100 jaar. Natuurlijk wordt er ook uitgebreid aandacht besteed aan het ontstaan en de evolutie van het Laboratorium Kristallografie aan de Universiteit Gent.